Hendrik Melker

Eerst even kort iets over de persoon Hendrik Melker: Hij was elektromonteur, getrouwd en had twee kinderen en was dertig toen de oorlog uitbrak. Hij werd pas in het voorjaar van 1941 lid van de NSB, geen nazi van het eerste uur dus. In zijn verklaringen gaf hij aan niets van de WA - de Weerbaarheidsafdeling van de NSB, een soort van knokploeg - te moeten hebben: te ongeorganiseerd en te bruut. Van juni 1941 tot oktober 1942 werkte hij als arbeidsvrijwilliger in de Junkers fabriek in Keulen. Hij kwam terug omdat de fabriek gebombardeerd werd en hij zich in Nederland nuttiger kon maken.

 

Daarna ging het hard: Melker trad toe tot de Germaanse SS en in februari 1944 kreeg hij door Himmler zijn Germaanse Leistungsrune uitgereikt, een soort van sportmedaille, ten minste wanneer geweerschieten en handgranaatwerpen daartoe gerekend worden [i]. Zijn prestaties waren volgens de diverse overgebleven beoordelingsformulieren overigens niet spectaculair: Hij kon slecht schieten, presteerde fysiek matig en werd fanatiek maar een traag denker genoemd, ongeschikt voor een promotie tot Unterscharführer (een rang die gelijk staat aan sergeant).

 

In maart 1944 werd hij in Schalkhaar opgeleid tot landwachter en in de vijfde week van zijn opleiding voor 55 gulden in de week aangesteld – en dat bedrag was aanzienlijk minder dan hij als elektromonteur verdiende. Melker viel als landwachtcommandant onder de commandeur T.S van Efferen van Stormban III voor de regio Friesland, Groningen en Drenthe in het district rond Drachten.

 

Het beeld dat opdoemt uit de vele tientallen verklaringen van slachtoffers en getuigen is van een fanatieke, overtuigde nazi, beslist geen meeloper. Hendrik Melker was als landwachtcommandant verantwoordelijk voor vele arrestaties van onderduikers en verzetsmensen waarbij geweld en sadisme niet werden geschuwd: mishandeling, brandstichting en schijnexecuties. Overigens waren er ook diverse gevallen van diefstal, vermoedelijk om zijn karige loon wat aan te vullen. Melker bleef een nazi tot het bittere einde: in februari 1945 raakte hij als frontsoldaat in Randwijk zwaargewond aan zijn arm en heup.

 

[i] https://www.vpro.nl/speel~WO_VPRO_855385~polygoon-hollands-nieuws-weeknummer-44-06-reichsf%C3%BChrer-ss-heinrich-himmler-bezoekt-ellecom~.html

 

Foto uit maart 1944 van de opleiding van de Landwacht aan het Politie Opleidings Bataljon te Schalkhaar. Fotodienst der NSB. Collectie NIOD-BeeldbankWO2